آشکارسازی دلایل نقص در تامین برق در ایران/ نبرد پرده‌ها را کنار زد
با وقوع جنگ ۱۲ روزه و به‌منظور جلوگیری از حملات سایبری، اینترنت به شکل سراسری در ایران قطع شد که تبعات مهمی در حوزه استخراج ارزهای دیجیتال به دنبال داشت. طبق اعلام رسمی وزیر نیرو، استخراج بیت‌کوین به دلیل این قطعی، در سطح جهانی به میزان ۵ درصد افت کرد. این آمار از سوی معاونان وزارت نیرو نیز به گونه‌ای دیگر گزارش شد.
محمد اله‌داد در این خصوص اظهار کرد: به‌تازگی ارقام و اخبار متعددی درباره کاهش قابل توجه پردازش و هش ریت جهانی در شبکه‌های بیت‌کوین از ایران منتشر شده است. کاهش هش ریت جهانی بین ۵ تا ۱۲ درصد برآورد شده که عدد ۱۲ درصد به‌تنهایی نشان دهنده کاهش توان بار به میزان ۲۴۰۰ مگاوات می‌باشد.
بیشتر بخوانید:
ماینرها به اندازه مصرف مشهد و حومه،برق مصرف می‌کنند/ چرا در اوج ناترازی، وزارت نیرو به ماینرها اجازه کار داده؟
طعنه وزیر پیشین نیرو به مجلس هفتم/ کمر صنعت برق را آنها شکستند
ایران با چه میزان کسری برق روبه‌روست؟
در میانه اردیبهشت، طبق اعلامات، کسری برق به حدود ۱۰ هزار مگاوات رسید که در خرداد ماه به ۱۲ هزار مگاوات افزایش یافته است. با این حال در خوشبینانه‌ترین حالت، ۲۴۰۰ مگاوات از این کسری ناشی از استخراج غیرقانونی بیت‌کوین و رمز ارزها می‌باشد. همچنین مقاومت مجلس در عدم تغییر ساعت رسمی کشور، به اندازه هزار تا دوهزار مگاوات از شبکه بار برمی‌دارد.
کسری واقعی برق در ایران چقدر است؟
یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که نظارت بر استخراج رمزارزها و تلاش برای جلوگیری از استخراج غیرمجاز، همچنین تغییر ساعت رسمی، می‌توانست حداقل در اردیبهشت، حدود پنجاه درصد از کسری کشور را رفع کند و در نتیجه موجب کاهش قابل توجه قطع برق به نصف می‌شد. با این وجود، سیاستگذاران در ایران مسیر ساده‌ای را انتخاب کرده و به جای آنکه بر روی مصرف‌کنندگان صنعتی و خانگی فشار وارد کنند، به مقابله با این کمبود پرداخته‌اند.
نکته مهم اینکه صداهایی نیز درباره ارزان بودن قیمت برق مطرح است و برخی به‌صراحت خواستار افزایش قیمت برق شده‌اند تا مصرف در ایران بهتر مدیریت شود.
در بیست و شش دی ۱۴۰۳، وزیر نیرو اعلام کرد: مشکل ناترازی ما ناشی از بدمصرفی است و مصرف برق ما دو برابر کشور همسایه است.
وی در بیست و سوم اردیبهشت ۱۴۰۴ نیز تصریح کرد: «مشکل اصلی ما در زمینه برق و آب این است که اینجا به‌طور علمی تصمیم‌گیری نکرده‌ایم. ما برق را به قیمتی مثلاً ۵۰۰۰ تومان می‌خریم و به قیمت ۴۹ یا ۳۹ تومان می‌فروشیم؛ تمام این مسائل به دلیل عدم تشکیل سرمایه و ورود بخش خصوصی به این حوزه است. مردم در تنگنای مالی قرار دارند و به همین دلیل برق را برای همگان ارزان می‌کنیم، اما ادامه این روند ممکن نیست.»
او همچنین در چهاردهم خرداد ماه در سخنانی گفت: «ارزان بودن برق سبب شده تقریبا در هر اتاق چنین خانه‌ها یک کولر گازی روشن باشد. امروزه سازندگان مسکن به جای عایق‌بندی و استفاده از دیوارهای ضخیم، بدلیل قیمت بالای مسکن، به نازک ساختن دیوارها گرایش پیدا کرده و از کولر گازی برای جبران آن کاستی استفاده می‌کنند، به طوری که نیاز به عایق‌بندی دیوارهای نازک از طریق انرژی ارزان تأمین می‌شود.»
در هیچ یک از این اظهارات اشاره‌ای به استخراج غیرمجاز بیت‌کوین و بار ناشی از آن بر شبکه نشده است.
البته باید متذکر شد که در خردادماه، «همایون حائری» معاون امور برق و انرژی وزیر به این نکته اشاره کرد: «روند افزایشی در تأسیس واحدهای استخراج ارز دیجیتال به‌گونه‌ای است که در بعضی از نقاط با تعرفه برق رایگان نظیر مساجد و مدارس نیز استخراج بیت‌کوین انجام می‌شود! برای استخراج هر بیت‌کوین به ۷۲ مگاوات ساعت برق نیاز است و اگر این وضعیت ادامه یابد، باید حدود ۲۵۰ مگاوات از توان تولید خود را صرف تأمین برق این واحدها کنیم.»
حائری افزود: «اگر این روند مصرف ادامه پیدا کند، وزارت نیرو ناچار به اجرای تعرفه صادارتی برق برای استخراج‌کنندگان بیت‌کوین خواهد بود.»
وقتی مجلس مقابل تغییر ساعت می‌ایستد
در حالی که صحبت از بازگشت خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده دوباره به گوش می‌رسد، مدیرعامل شرکت توانیر در فروردین‌ماه با بیان اهمیت مدیریت انرژی گفت: «اگر بار دیگر اختیار تغییر ساعت رسمی به دولت داده شود، می‌توانیم به مقدار قابل توجهی از مصرف برق در ساعات اوج بار شبانه بکاهیم؛ به‌طوری که برآوردها نشان می‌دهد این تنها اقدام می‌تواند حدود هزار مگاوات از بار شبکه را کاهش دهد و عددی معادل تولید نیروی اتمی بوشهر را در برمی‌گیرد.»
این در حالی است که مجلس در بیستم اردیبهشت ماه سال جاری با تغییر ساعت رسمی مخالفت کرده است تا دولت بتواند با هدف کاهش فشار بر شبکه، ساعات کاری را از ۶ صبح تا ۱ بعدازظهر تعیین کند.
اکنون، با شفاف شدن سهم ایران در استخراج بیت‌کوین، مشخص شده است که تصمیم‌گیری در حوزه برق و قیمت‌گذاری باید بر اساس واقعیات موجود در کشور صورت گیرد؛ چرا که اگر نظم و نظام دقیقی در این زمینه حاکم باشد، کسری برق حداقل در روزهای پیش از پیک مصرف، به نصف آنچه که در حال حاضر وجود دارد، کاهش می‌یابد. به نظر می‌رسد که ضروری است سیاستگذاران از اتخاذ سیاست‌های ساده و ناکارآمد نظیر افزایش قیمت در شرایط بحران اجتناب کنند و با بازگشت به واقعیات کشور و تقویت نهادهای نظارتی، کسری واقعی برق در ایران را مشخص نمایند و بر پایه این واقعیات به سیاست‌گذاری بپردازند.
