دو عامل کلیدی که جلوی رشد قیمت دلار در جنگ ۱۲ روزه را گرفتند

مجید شاکری در ادامه به تبیین دلایل عدم افزایش چشمگیر نرخ ارز در دو هفته گذشته پرداخت و گفت: پیش از شروع جنگ میان ایران و رژیم صهیونیستی، فقط سایه این جنگ توانسته بود نرخ ارز را به حدود ۱۰۵ هزار تومان برساند؛ اما در طی جنگ هم شاهد آن بودیم که نرخ ارز از ۹۵ هزار تومان فراتر نرفت. این واقعیت دلیل واضحی دارد و آن هم این است که در ماه‌های پایانی سال گذشته با چالش‌های ناشی از واردات روبه‌رو بودیم و هر سال در این ماه‌ها با افزایش نرخ مواجه می‌شویم. در دو ماه آخر سال ۱۴۰۳، میزان واردات به حد بالایی رسید به‌طوری‌که حدود ۱۶ میلیارد دلار واردات انجام شد که در ۸ سال گذشته بی‌نظیر بود. این واقعیت طبیعی است که چنین حجم بالای واردات به همراه سایه جنگ می‌تواند به افزایش نرخ منجر شود.

تسنیم در گزارشی نوشت: وی همچنین به اقدام معقول بانک مرکزی در راه‌اندازی بازار ارز تجاری اشاره کرد. سازوکار این بازار باعث شده که نظارت بانک مرکزی بر ذخایر ارزی و نحوه توزیع آن افزایش یابد که این امر منجر به مدیریت منسجم‌تری در عرضه ارز و موفقیت بانک مرکزی در کنترل بازار ارز شده است.

شاکری ادامه داد: توانایی بانک مرکزی در ایجاد تعادل در بازار ارز از طریق به دست آوردن موفقیت در بازار ارز تجاری، باعث شد تا پس از اعلام آتش‌بس، نرخ ارز در بازار غیررسمی به سرعت به سمت توازن قبلی برگردد.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد که به عقیده‌اش، بانک مرکزی باید اقدامات احتیاطی خود را به دلیل احتمال شکسته شدن آتش‌بس ادامه دهد و تصریح کرد: در شرایط حاضر، به یک سیاست ارزی کاملاً محتاطانه نیاز داریم. بانک مرکزی باید در تلاش باشد تا قیمت ارز را تحت کنترل درآورد و ذخایر ارزی خود را حفظ کند، زیرا نگهداری ذخایر ارزی برای مواجهه با احتمالات آینده می‌تواند به مدیریت مؤثرتر بازار ارز کمک کند.

تداوم سیاست تخصیص ارز ترجیحی

وی با تأکید بر اهمیت تأمین معیشت مردم گفت: سیاست ارز ترجیحی با توجه به تأثیر آن بر قیمت کالاهای اساسی باید همچنان ادامه یابد تا به وضعیت معیشتی مردم آسیب نرسد؛ بنابراین در شرایط فعلی، حذف ارز ترجیحی توصیه نمی‌شود؛ اما به منظور حفظ ذخایر ارزی می‌توانیم به سمت محدودسازی حجم تعدادی از موارد برویم که تأثیر کمتری دارند.

این کارشناس اقتصادی افزود: یکی از اقدامات مناسب در این برهه حذف مکانیزم‌های غیررسمی و مبتنی بر درهم است. باید تا حد امکان فرآیند تسویه ارز را رسمی کرده و نسبت به محدود کردن مبادی غیررسمی اقدام کنیم. بانک مرکزی طی یک سال گذشته در مدیریت نرخ ارز عملکرد موفقی داشته است و باید این روند را ادامه دهد.

شاکری همچنین گفت: در طول ۱۲ روز جنگ، بورس و اقتصاد به خاطر تنش‌ها به حالت تعلیق درآمده بود و استراتژی شرکت‌ها بر تأمین هزینه‌های ضروری متمرکز بود. ایجاد یک نوع تأمین مالی در زنجیره که قادر باشد اقتصاد را دوباره به حرکت درآورد، بسیار مؤثر خواهد بود. این اقدام هم می‌تواند نرخ بهره تأمین مالی شرکتی را کاهش دهد و هم چرخه اقتصاد را دوباره فعال کند. از همین رو، شرکت‌های کوچک و متوسط نیز در طول زنجیره‌ها مجدداً احیا خواهند شد؛ بنابراین تأمین مالی زنجیره‌ای ابزاری کارآمد در شرایط کنونی برای سیاست‌های پولی به شمار می‌آید.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: در سیاست کنترل مقداری ترازنامه، بانک مرکزی می‌تواند بر مسائل مربوط به بازسازی تمرکز کند. در این راستا، تلاش برای رفع ناترازی‌های میان‌فصلی می‌تواند به احیای ظرفیت بالقوه بنگاه‌های اقتصادی به‌طور مؤثر کمک کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه هنوز به آتش‌بس پایدار نرسیده‌ایم، باید ابزارها به گونه‌ای مورد استفاده قرار گیرند که نسبت به شرایط دارای انعطاف و قابلیت تنظیم باشند.

۲۱۷