پیش بینی نگران کننده یک کارشناس درباره قیمت نفت/ آیا نفت به مرز ۳۰۰ دلار خواهد رسید؟

حمله نظامی اسرائیل به خاک ایران و واکنش متقابل نیروهای نظامی ایران در چارچوب عملیات وعده صادق ۳، سبب لرزش در بازارهای انرژی شده است. به دنبال این تحولات، بهای نفت در معاملات روز جمعه شاهد افزایش بی‌سابقه‌ای بود.

طبق آخرین آمارهای معاملاتی، بهای نفت برنت با رشد بیش از ۷ درصدی به سطح تقریبی ۷۴.۲۳ دلار در هر بشکه رسید. همچنین نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت (WTI) شاهد افزایش ۷.۶۲ درصدی بوده و به قیمت ۷۲.۹۸ دلار در هر بشکه معامله شد. در جریان معاملات روز جمعه، شاخص نفت آمریکا حتی به بالای ۷۷ دلار دست یافت و به رقم ۷۷.۶۲ دلار رسید؛ سطحی که بالاترین میزان از ژانویه گذشته به شمار می‌آید.

بر اساس تحلیل‌های ارائه شده توسط شبکه سی‌ان‌ان، این افزایش قیمت بزرگ‌ترین رشد هفتگی قیمت نفت از اکتبر ۲۰۲۲ به حساب می‌آید و به نوعی مشابه جهش قیمتی آغازین تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ به نظر می‌رسد.

خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد که بهای نفت برنت پس از حمله اسرائیل به سمت ۷۸ دلار و ۵۰ سنت حرکت کرد که این بالاترین قیمت ثبت‌شده از ابتدای سال جاری است.

در کنار داده‌های بازار، هشدارهای دیپلماتیک به نگرانی‌ها دامن زده است. در این راستا، فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، در تماس تلفنی با همتای آلمانی‌اش و همچنین در مصاحبه‌ای با خبرگزاری تاس هشدار داد که تداوم درگیری‌های نظامی در منطقه ممکن است موجب جهش بهای نفت به ۳۰۰ دلار در هر بشکه شود.

او یادآور شد که در صورت انسداد تنگه استراتژیک هرمز، بیش از fünf میلیون بشکه نفت در روز از بازار جهانی ناپدید خواهد شد.

حسین تأکید کرد که این وضعیت نه تنها روند صادرات نفت کشورهای خلیج‌فارس از جمله عراق را با چالش روبرو می‌کند، بلکه ممکن است به وقوع نوسانات اقتصادی شدید در سطح جهانی منجر شود.

وی ادامه داد: «ادامه درگیری‌ها و انسداد تنگه هرمز می‌تواند صادرات نفت را دچار اختلال کرده و منجر به افزایش تورم در اروپا گردد. در شرایطی که بهای هر بشکه نفت ممکن است به محدوده‌ای بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار برسد.»

تحلیل‌گران معتقدند که چنین جهشی در بهای نفت نه تنها هزینه‌های واردات انرژی برای کشورهای مصرف‌کننده را ارتقا می‌بخشد، بلکه سیاست‌های مالی و پولی بسیاری از دولت‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد. در این میان، افزایش هزینه‌های تولید، صعود قیمت کالاها، کاهش قدرت خرید و احتمال نارضایتی عمومی از جمله پیامدهای این سناریو خواهد بود.

در این بین، بازار نفت بیش از هر زمان دیگری به تحولات در خاورمیانه حساس شده است. سرمایه‌گذاران در حالت آماده‌باش قرار دارند و هر گونه خبر درباره تحرکات نظامی یا دیپلماتیک می‌تواند منجر به نوسانات قیمتی شدید گردد.

بلومبرگ در یک تحلیل خبری عنوان کرد که در صورت عدم مدیریت بحران، قیمت نفت ممکن است در کوتاه‌مدت از ۸۰ دلار عبور کرده و به سرعت به سطوح بالاتری نزدیک شود. این رسانه معتقد است که امید به خویشتنداری طرفین و تلاش‌های دیپلماتیک در پشت صحنه، فعلاً مانع از جهش‌های ناگهانی بیشتر قیمت‌ها شده است.

در حال حاضر برخی از کشورهای اروپایی، آمریکا، چین و روسیه در تلاش‌اند با افزایش فشار دیپلماتیک، از گسترش بیشتر بحران جلوگیری کنند. با این حال، تحلیل‌گران بر این باورند که حتی وجود حملات محدود نیز می‌تواند برای ایجاد بی‌ثباتی در بازار انرژی کافی باشد.

علاوه بر این تحولات، نگرانی‌ها درباره افزایش تقاضا در فصل تابستان و کاهش ذخایر نفت تجاری ایالات متحده نیز بر رشد قیمت‌ها تأثیر گذاشته است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد که ذخایر نفت این کشور در هفته گذشته شاهد کاهش چشم‌گیری بوده که نشان‌دهنده توازن شکننده عرضه و تقاضاست.

تحلیل‌گران فایننشال‌تایمز و اکونومیست بر این باورند که هرگونه اختلال در عرضه نفت خاورمیانه می‌تواند به سرعت به سایر بازارهای کالایی سرایت کرده و موجب افزایش قیمت گاز طبیعی، فرآورده‌های پالایشی و حتی مواد غذایی گردد.

در چنین شرایطی، برخی تحلیل‌گران مستقل در حوزه انرژی پیشنهاد می‌کنند که واردکنندگان نفت باید برای سناریوهای ناامیدکننده آماده شوند و منابع جایگزین برای تأمین انرژی تعریف نمایند. کشورهای آسیایی مانند هند، ژاپن و کره جنوبی بیش از دیگران در برابر تحولات منطقه آسیب‌پذیر هستند.

در عین حال به نظر می‌رسد که بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت نظیر عربستان، عراق و امارات در تلاش‌اند تا از افزایش قیمت نفت برای تقویت درآمدهای ارزی خود بهره‌برداری کنند. اما هم‌زمان، این کشورها نگران‌اند که تشدید بحران باعث کاهش تقاضای جهانی شده و در بلندمدت به منافع آن‌ها آسیب برساند.

در این میان، اوپک و متحدانش (اوپک‌پلاس) نیز در حال رصد تحولات جاری هستند. هرچند تا به حال واکنش رسمی از سوی این نهاد صادر نشده، اما برخی منابع از احتمال برگزاری نشستی اضطراری در صورت تشدید بحران خبر می‌دهند. اوپک همواره تلاش کرده توازن بازار را حفظ کند، اما در برابر تحولات شدید سیاستی، ابزارهای آن در عمل محدود می‌شود.

در ایران نیز مقامات رسمی از «آمادگی کامل برای دفاع و پاسخ» سخن گفته‌اند. سخنگوی دولت در نشست خبری اخیر خاطرنشان کرد که ایران خواهان جنگ نیست، اما در برابر تعرضات، پاسخی قاطع خواهد داد. این موضع‌گیری سبب شده که بازارها در میان تردیدهای ناشی از صلح و درگیری باقی بمانند.

به‌طور کلی، آینده بازار نفت در ابهامی عمیق قرار دارد. اگر تنش‌ها کاهش یابند، ممکن است قیمت نفت به محدوده ۷۰ تا ۸۰ دلار بازگردد. اما در شرایطی که بحران تشدید یابد، احتمال افزایش بهای نفت به سطح ۱۰۰ دلار یا حتی بیشتر وجود دارد. اظهارات فؤاد حسین درباره قیمت نفت ۳۰۰ دلاری هشداری جدی است که اگرچه به نظر دور از واقعیت می‌رسد، اما نمی‌توان آن را نادیده انگاشت.
در این مقطع، بازار جهانی بیش از هر زمان نیازمند ثبات، دیپلماسی و خویشتنداری است، اما سیاست‌های انسان‌دوستانه نتانیاهو و رژیم صهیونیستی به‌عنوان تهدیدی جدی برای جهان تلقی می‌شود. تجربه‌های گذشته نشان داده که درگیری‌های خاورمیانه معمولاً تبعات اقتصادی و سیاسی فراملی به همراه دارد. در این بین، نفت تنها یکی از قربانیان بحران است؛ قربانی‌ای که می‌تواند اقتصاد جهانی را نیز به چالش بکشد.

۲۲۳۲۲۴