کاهش ناگهانی شاخصهای بورس تلآویو، ریاض و قاهره در پی اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران
بلومبرگ اشاره کرد: با شروع حملات هوایی اسرائیل به ایران و تشدید نگرانیها نسبت به گسترش درگیریها در منطقه، بازارهای مالی خاورمیانه دچار نوسانات شدید و پرالتهابی شدند. این نخستین واکنشی است که بورسهای منطقه به درگیری نظامی نشان میدهند؛ درگیریای که از روز جمعه بهدنبال حملات متقابل طرفین به مرحلهای جدید وارد شده است.
در اسرائیل، شاخص بورس تلآویو ۳۵ (TASE ۳۵) در آغاز فعالیتهای روز یکشنبه با کاهشی معادل ۱.۵ درصد روبرو شد. این افت، ادامهدهنده کاهش مشابه ۱.۵ درصدی در هفته گذشته بوده و نمایانگر سرایت فضای بیثبات سیاسی و امنیتی به عرصههای اقتصادی کشور است.
در عربستان سعودی، شاخص کل بورس معروف به Tadawul All Share نیز دچار افت ۲.۵ درصدی گردید.
با این حال، بازار سهام مصر با بدترین عملکرد مواجه شد. شاخص EGX ۳۰ با ریزش ۷.۷ درصدی به پایان رسید که این مقدار بزرگترین کاهش روزانه این شاخص در بیش از یک سال گذشته به شمار میرود. تحلیلگران بر این باورند که بازار مصر، که پیشتر نیز با بحرانهای ارزی و اقتصادی درگیر بوده، تابآوری چندانی در برابر شوکهای ناشی از وضعیت ژئوپلیتیکی ندارد.
بازارهای مالی خاورمیانه در روز جمعه بسته بودند و واکنش رسمی آنها به آغاز درگیریها از صبح یکشنبه به نمایش درآمد. با این حال، اثرات اولیه تنشها بلافاصله در بازارهای ارز و انرژی نمایان شد.
روز جمعه، ارزش شِکِل (واحد پول اسرائیل) بیشترین کاهش خود در ۱۱ ماه گذشته را تجربه کرد؛ که از افت اعتماد سرمایهگذاران و بالا رفتن ریسک سرمایهگذاری در اقتصاد اسرائیل حکایت دارد.
در همین راستا، قیمت جهانی نفت نیز با افزایش ۷ درصدی مواجه شد، چرا که سرمایهگذاران نگران اختلال در عرضه انرژی از این منطقه هستند. تنش میان دو قدرت بزرگ منطقه که در نزدیکی تنگههای حیاتی انرژی مستقر هستند، بهعنوان تهدیدی جدی برای امنیت عرضه نفت محسوب میشود.
با تشدید تنشها، بسیاری از سرمایهگذاران بهدنبال یافتن پناهگاههای امن، به بازارهایی نظیر طلا و دلار گرایش پیدا کردند. قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی بالا رفت و شاخص دلار آمریکا نیز تقویت گردید؛ که نشانهای از افزایش عدماطمینان و احتیاط در رفتار سرمایهگذاران است.
کارشناسان اقتصادی هشدار میدهند که در صورت ادامه تنشها میان ایران و اسرائیل، احتمال افت بیشتر شاخصها و خروج سرمایه از منطقه بسیار محتمل خواهد بود. همچنین کشورهایی نظیر امارات، قطر و ترکیه هم ممکن است در روزهای آتی با نوسانات جدیتری در بازارهای مالی خود مواجه بشوند.
تحلیلگران بر این باورند که اقتصادهای خاورمیانه، که عمدتاً به سرمایهگذاری خارجی و صادرات انرژی وابستهاند، در برابر شوکهای ژئوپلیتیکی آسیبپذیر هستند. تداوم این وضعیت میتواند رشد اقتصادی منطقه را در ماههای آینده با چالشهای جدی روبرو سازد.
در شرایطی که مذاکرات سیاسی متوقف شده و درگیریها در حال گسترش است، بازارها مجدد به یادآوری جدی از این موضوع پرداختهاند که خاورمیانه تا چه اندازه میتواند در اقتصاد جهانی تأثیرگذار و بهعلاوه دارای ریسکهای بالایی باشد.
۲۲۳۲۲۴