یافته‌های تاسف‌بار تلسکوپ جیمز وب: سیاره امیدوارکننده منظومه تراپیست ۱ فاقد هرگونه شواهد حیات است
امیدهای اخترشناسان در راستای یافتن نشانه‌های حیات در سیاره‌ای فراخورشیدی کوچک که در ابتدا امیدبخش به نظر می‌رسید، اکنون به شدت کاهش یافته است.
موجوداتی که به‌گونه‌ای که ما می‌شناسیم، در جوی شبیه زمین با شرایط ایدهآل رشد می‌کنند؛ اما دانشمندان که به بررسی سیاره‌ای به نام «تراپیست-۱ دی» با کمک تلسکوپ فضایی جیمز وب پرداخته بودند، موفق به شناسایی هیچ نشانه‌ای از وجود جوی مشابه زمین نشدند.
سیاره‌های فراخورشیدی به دور ستاره‌هایی غیر از خورشید ما در حال گردش هستند و سیاره مورد بررسی، سومین سیاره از هفت سیاره‌ای است که به دور ستاره تراپیست-۱ می‌چرخند؛ این ستاره تقریباً ۴۰ سال نوری از ما در کهکشان راه شیری فاصله دارد و از نوع «کوتوله سرخ» محسوب می‌شود، زیرا نور آن به مایل به قرمز متمایل است و اندازه‌ای کوچک دارد.
کشف منظومه سیاره‌ای تراپیست-۱ در جستجوهای حیات در کهکشان به‌عنوان یک رویداد مهم به‌شمار می‌آید. در سال ۲۰۱۷، پژوهشگران اعلام کردند که احتمال وجود حیات در هفت سیاره این ستاره بسیار بالا می‌باشد. اما در سال‌های اخیر، اخترشناسان موفق به یافتن جوی قابل سکونت در دو سیاره نزدیک‌تر به ستاره نشده و اکنون به بررسی سیاره‌های دورتر پرداخته‌اند.
بیشتر بخوانید
ستاره تراپیست-۱ که نامش را از یک تلسکوپ مستقر در صحرای آتاکامای شیلی گرفته، کمی بزرگ‌تر از سیاره مشتری است. کوتوله‌های سرخ، رایج‌ترین نوع ستاره‌ها در کهکشان ما به شمار می‌روند؛ اما مطالعۀ این ستاره و سیاره‌هایش نسبت به بسیاری دیگر از منظومه‌های سیاره‌ای، اندکی آسان‌تر است؛ زیرا هم به زمین نزدیک‌تر هستند و هم هفت سیاره آن از فشردگی و دوره تناوب مداری کوتاهی برخوردارند.
این خصوصیات موجب می‌شود که سیاره‌های منظومه تراپیست-۱ برای روش تحقیقاتی به نام «طیف‌سنجی گذری» ایدهآل باشند. در این تکنیک، زمانی که نور ستاره هنگام عبور از جوی سیاره به تلسکوپ جیمز وب می‌رسد، دانشمندان با تحلیل طول‌موج‌های جذب‌شده، به شناسایی ترکیبات شیمیایی جو خواهند پرداخت.
کارولین پیولت-غرایب، پژوهشگر پسادکترا در دانشگاه شیکاگو و نویسنده اصلی این مطالعه، به نقل از نیویورک‌تایمز تصریح کرده است که سیاره سنگی سوم از ستاره تراپیست-۱ در آغاز بسیار امیدبخش به‌نظر می‌رسید. ولی نوری که از این سیاره به تلسکوپ جیمز وب رسید، هیچ نشانه‌ای از عبور مولکول‌های حیاتی برای حیات در جو، از قبیل آب یا دی‌اکسیدکربن نشان نداد.
مطالعه‌ی تراپیست-۱ و سیاره‌هایش نسبت به بسیاری از منظومه‌های سیاره‌ای دیگر، کمی آسان‌تر است
پیولت-غرایب بیان کرد که پژوهش وی و همکارانش عدم وجود جو در سیاره‌ی سوم را به‌طور قطعی رد نمی‌کند؛ اما به‌وضوح نشان می‌دهد که کوتوله‌های سرخ، به ویژه این مورد خاص، ممکن است برای تأمین شرایط لازم برای حیات به شکلی بسیار نامناسب باشند. او افزود: «شاید یافته‌ها به این معنا باشد که اجرای بررسی‌ها برای شناسایی جو در این سیاره‌های سنگی دشوارتر از آنچه که تصور می‌کردیم، است.»
احتمال دارد اخترشناسان ناچار شوند تمرکز خود را به سمت سیاره‌هایی که به دور ستاره‌های روشن‌تر همانند خورشیدمان می‌چرخند، معطوف کنند. جیکوب بین، اخترشناس دانشگاه شیکاگو که در این مطالعه شرکت نداشته است، اظهار می‌دارد که سیاره‌های در حال گردش به دور ستارگان مشابه خورشید، برای مشاهده چالش‌برانگیزتر هستند و به احتمال زیاد به تلسکوپی دیگر احتیاج دارند. او ادامه می‌دهد: «ما هنوز با این سؤال کلیدی مواجه هستیم: آیا حیات می‌تواند در مکان‌های دیگر شکل بگیرد؟»
پیولت-غرایب همچنین اذعان کرده که احتمال دارد سیاره‌های دیگر نسبت به تراپیست-۱ دی شانس بیشتری برای احتواء حیات داشته باشند؛ اما او هنوز هم نمی‌خواهد این سیاره را نادیده بگیرد. وی خاطرنشان کرد: «روش‌های مختلفی برای شناسایی وجود جو در سیاره‌ها وجود دارد و طیف‌سنجی گذری فقط یکی از آن‌ها است.»
به گفته بین، منظومه تراپیست-۱ «محیطی فوق‌العاده برای تحقیق درباره سیاره‌های سنگی در اطراف ستاره‌های دیگر» به حساب می‌آید. او افزود که تحقیقات انجام‌شده تا کنون، حتی با وجود نتایج عمدتاً نامطلوب این مطالعه، اطلاعات جالب و قابل توجهی را به همراه داشته است. «گاهی اوقات که به جستجو می‌پردازیم، ناامید می‌شویم. اما اگر جستجو نمی‌کردیم، هرگز به این دانایی دست نمی‌یافتیم و دانستن همیشه بهتر از ندانستن است.»
این مطالعه در روز چهارشنبه در نشریه The Astrophysical Journal منتشر گردید.
