خانه‌ی برادر ناصرالدین‌شاه در معرض تخریب قرار دارد/ تصویر

مهران تهرانی، پژوهشگر و فعال حوزه فرهنگ و دوستدار میراث فرهنگی، در گفت‌وگویی با ایسنا به تشریح اوضاع محله تاریخی پامنار تهران و همچنین «خانه رکن‌الدوله» پرداخت. وی با تأکید بر اهمیت تاریخی و فرهنگی محله پامنار که سابقه سکونت شخصیت‌های برجسته‌ای از دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی اول را دارد، به وجود بناها و کاخ‌های زیبا و خاص در این منطقه اشاره کرد. یکی از این بناهای ارزشمند، «خانه محمد تقی میرزا رکن‌الدوله» است که برادر ناتنی ناصرالدین شاه به شمار می‌آید. این خانه به لحاظ معماری، بی‌نظیر و برجسته بوده و نمادهای واقعی معماری ایرانی از جمله مقرنس‌کاری‌ها، گچ‌بری‌های زیبا، آیینه‌کاری و نقاشی‌های خاص در آن به وضوح دیده می‌شود.

این پژوهشگر ادامه داد: متأسفانه در سال‌های اخیر با رشد روزافزون تعداد کارگاه‌ها و انبارهای مختلف در این محله مواجه هستیم. این معضل ناشی از نزدیکی به بازار بزرگ تهران و قیمت‌های پایین ملک در منطقه است که باعث شده این خانه‌ها دچار آسیب‌های جدی شوند یا به دلیل تغییر کاربری، تبدیل به انبار گردند. اما قضیه به همین جا خاتمه نمی‌یابد، در میان این مشکلات، خانه‌هایی وجود دارند که تحت تملک بنیادها یا ستادهایی قرار گرفته‌اند و بدون توجه به سرنوشت آن‌ها رها شده‌اند. یکی از این موارد، خانه «رکن‌الدوله» است که با شماره ثبت ۳۴۰۱۲ به تاریخ ۲۳ /۱۱ /۱۴۰۲ رسماً به ثبت ملی رسیده، اما از سوی ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به تملک درآمده و بیش از ده سال است که با بلاتکلیفی به وضعیت تخریب ادامه می‌دهد.

مقرنس‌کاری‌ها و تزئینات خانه رکن‌الدوله در محله پامنار تهران 

محمد تقی میرزا رکن‌الدوله برادر ناتنی ناصرالدین شاه است.

این پژوهشگر میراث فرهنگی بیان کرد: ستاد اجرایی از فروش و واگذاری این ملک به سرمایه‌گذاران خودداری می‌کند. در حالی که این بنا ثبت ملی شده و جزو خانه‌های باارزش، فاخر و با تاریخچه غنی در محله پامنار محسوب می‌شود.

وضعیت کنونی خانه رکن‌الدوله که به مالکیت ستاد اجرایی فرمان امام درآمده است.

کیوان خسروانی در سال ۱۳۵۷ به نشانه اعتراض به تخریب بافت تاریخی تهران، در انتهای کوچه همین خانه، یک نمایشگاه خیابانی برگزار کرده و از بالای بام آن، تصاویری به ثبت رسانده که تنها عکس موجود از زمان سلامت خانه رکن‌الدوله است.

تهرانی یادآور شد: در همجواری با این خانه، حمامی به نام حمام «تاجرباشی» وجود دارد که با شماره ۳۴۰۱۳ به ثبت ملی رسیده است. این حمام، متعلق به همین عمارت بوده و در مراحل بعدی تفکیک شده و هم‌اکنون نیز در حال تخریب است. با توجه به تلاشی که از سوی فعالان میراث فرهنگی برای ثبت و حفاظت از این خانه صورت گرفته، امیدوارم که مسئولین به‌زودی جهت روشن کردن سرنوشت این بنای ارزشمند اقدام نمایند.

حمام «تاجرباشی» در محله پامنار، تهران

حمام تاجرباشی با شمارۀ ۳۴۰۱۳ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.

این حمام بخشی از عمارت قاجاری رکن‌الدوله بوده و بعداً جداسازی شده و اکنون نیز در حال تخریب است.

آخرین وضعیت حمام تاریخی «تاجرباشی»

حمام تاجرباشی در محله پامنار تهران که اینک در حال تخریب است.

تزئینات خانه رکن‌الدوله

تزئینات خانه رکن‌الدوله

وضعیت کنونی خانه رکن‌الدوله در محله پامنار تهران 
عکس‌ها از مهران تهرانی، پژوهشگر و کنشگر میراث فرهنگی تهران

۴۷۲۳۶