تنبل‌های غول‌پیکر آمریکای جنوبی هزاران سال در کنار انسان‌ها زندگی کردند
تاریخ‌گذاری مولکولی نشان می‌دهد که برخی حیوانات منقرض‌شده، از جمله تنبل زمینی‌های غول‌پیکر یا مگاتریوم‌ها (Megatherium) و ماموت‌ها، بسیار بیشتر از آنچه تاکنون تصور می‌شد در آمریکای جنوبی زندگی کرده‌اند. یافته‌های جدید، پرسش‌های عمده‌ای را درباره‌ی علت انقراض بعضی از آخرین گونه‌های حیوانات بزرگ زمین مطرح می‌کند.
فابیو هنریکو کورتیس فاریا از دانشگاه فدرال ریو دو ژانیرو در برزیل، می‌گوید: «در جامعه‌ی علمی هنوز اجماع کاملی درباره علت یا علل انقراض بزرگ‌زیاگان در آمریکای جنوبی وجود ندارد.»
بزرگ‌زیاگان به جانوران غول‌پیکری گفته می‌شود که بیش از ۴۵ کیلوگرم (در بعضی منابع تا ۱۰۰ کیلوگرم) وزن دارند. در گذشته، آمریکای جنوبی زیستگاه انواع بزرگ‌زیاگان، مانند آرمادیلوهای غول‌پیکر، فیل‌ها، اسمیلودون‌ها یا گربه‌های دندان‌خنجری و تنبل‌های زمینی غول‌پیکر با وزنی بیش از چهار تن بود. بر اساس نظریه‌ی رایج، این جانوران در زمانی حدود ۱۱٬۷۰۰ سال پیش، یعنی در مرز دوره‌های پلیستوسن و هولوسن، هم‌زمان با گرم‌تر شدن زمین و افزایش جمعیت انسان‌ها، از بین رفتند.
بیشتر بخوانید
ینس کریستیان سونینگ از دانشگاه آرهوس در دانمارک توضیح می‌دهد: «ظهور و گسترش جهانی انسان‌های نوین، فشاری ایجاد کرد که بسیاری از گونه‌های بزرگ‌زیاگان از پس تحمل آن برنیامدند.» او بر این باور است که شکار و تغییر زیستگاه‌ها توسط انسان‌ها، نقش مهمی در کاهش تنوع بزرگ‌زیاگان در سراسر جهان داشته است.
اما کورتیس و گروهش معتقد هستند که شواهد جدید، تصویر پیچیده‌تری را به نمایش می‌گذارد. به گفته‌ی آن‌ها، انقراض بسیاری از این حیوانات مدت‌ها پس از ورود انسان‌ها به قاره‌ی آمریکا رخ داده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که انسان‌ها هزاران سال در کنار بزرگ‌زیاگان زندگی کردند. علاوه‌بر این، گونه‌هایی مانند گوزن که هدف محبوبی برای شکار محسوب می‌شدند، همچنان زنده ماندند. این دو نکته، کورتیس و همکارانش را به این نتیجه رساند که شاید نظریه‌ی انقراض ناشی از شکار توسط انسان‌ها، به تنهایی توضیح مناسبی برای این رویداد نباشد.
انسان‌ها عامل اصلی انقراض نیستند، اما نمی‌توان آن‌ها را بی‌تقصیر دانست
پژوهشگران برای بررسی دقیق‌تر، از روش تاریخ‌گذاری رادیوکربن استفاده کردند تا قدمت دندان‌های هشت نمونه از برزیل را که پیش‌تر مطالعه نشده بودند، تعیین کنند. نمونه‌ها شامل اسمیلودون پوپولاتور (گربه دندان‌خنجری)، نوتیوماستودون پلاتنسیس (فیل آمریکای جنوبی)، ارموتریوم لوریلاردی (تنبل غول‌پیکر) و پالئولاما ماژور (نوعی لامای بزرگ و منقرض‌شده) بود.
نتایج نشان داد که حیوانات بررسی‌شده، هزاران سال بیشتر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد زنده مانده‌اند. بیشتر آن‌ها در زمانی حدود شش هزار تا هشت هزار سال پیش همچنان وجود داشتند. اما دو گونه، یعنی پالئولاما ماژور و جانوری شترمانند به‌نام زنورینوتریوم باهینسه، حتی تا ۳٬۵۰۰ سال پیش نیز زنده بوده‌اند. یافته‌های پژوهشگران، این حیوانات را به آخرین بزرگ‌زیاگان شناخته‌شده‌ی آمریکای جنوبی تبدیل می‌کند.
ایسمار دی سوزا کاروالیو، یکی از اعضای گروه پژوهشی، می‌گوید: «مطالعه نشان می‌دهد که انقراض پلیستوسن هولوسن رویدادی ناگهانی نبود، بلکه فرآیند به تدریجی و با کاهش تنوع پستانداران در طول زمان رخ داده است.»
بیشتر بخوانید
به گفته‌ی گروه همکاران کورتیس، انقراض‌های آمریکای جنوبی بیشتر به‌دلیل تغییرات محیطی رخ داد. در دوره‌ی هولوسن، تغییرات اقلیمی باعث گسترش جنگل‌ها و کاهش وسعت علفزارها شد و در نتیجه، زیستگاه‌های موردنیاز حیوانات بزرگ برای بقا به‌شدت کاهش یافت. کورتیس تأکید می‌کند که شکار به‌دست انسان‌ها نیز احتمالاً در این روند تأثیر داشته، اما نمی‌توان آن را عامل اصلی دانست.
سونینگ اما نظر متفاوتی دارد. او بر این باور است که افزایش جمعیت انسان همچنان عامل کلیدی انقراض بزرگ‌زیاگان بوده است. به گفته‌ی او، اگرچه تغییرات محیطی در برخی مناطق تأثیرگذار بوده‌اند، یافته‌های جدید با مطالعاتی که نشان می‌دهند برخی بزرگ‌زیاگان تا دوره‌ی هولوسن در آسیا زنده مانده‌اند، هم‌خوانی دارد.
سورش سینگ از دانشگاه بریستول در بریتانیا نیز معتقد است که پژوهش جدید تصویر روشنی از آثار هم‌زمان فعالیت‌های انسانی و تغییرات محیطی بر انقراض بزرگ‌زیاگان ارائه می‌دهد. او می‌گوید: «مطالعه نشان می‌دهد که ترکیب فشار انسانی و تغییرات اقلیمی، عامل اصلی نابودی بزرگ‌زیاگان بوده است. بنابراین، حتی اگر انسان‌ها تنها مقصر نباشند، نمی‌توان آن‌ها را کاملاً بی‌تقصیر دانست.»
یافته‌های مطالعه در نشریه South American Earth Sciences منتشر شده است.
