فرصت طلایی برای مقابله با تغییرات اقلیمی/ فولاد سبز چیست و چرا جهان بیشتر به آن نیاز دارد؟
اخبار فولاد/ امروزه در دنیای مدرن، رشد شهرها و زیرساخت‌ها و تقاضای روزافزون برای فولاد باعث شده است که این فلز به یک کالای ضروری تبدیل شود. با این حال، در کنار مزایای فراوان آن، اثرات محیط‌زیستی تولید فولاد یکی از چالش‌های بزرگ جهان در مقابله با تغییرات اقلیمی است.
به گزارش تجارت‌نیوز و به نقل از فولادنیوز، دولت‌ها و صنایع مختلف برای دستیابی به اهداف اقلیمی و کاهش انتشار کربن به دنبال تغییر در روش‌های تولید فولاد هستند. در این میان، فناوری‌های نوین مانند فولاد سبز به عنوان یکی از راه‌حل‌های کلیدی مطرح شده‌اند.
چرا صنعت فولاد به توجه ویژه نیاز دارد؟
فولاد یکی از پرکاربردترین مواد صنعتی در جهان است و در بسیاری از جنبه‌های زندگی روزمره انسان نقش مهمی ایفا می‌کند. از ساختمان‌ها و پل‌ها گرفته تا خودروها، هواپیماها، کشتی‌ها و حتی لوازم خانگی، فولاد بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی بشر است. با این حال، تولید فولاد، به‌ویژه از طریق کوره‌های بلند مبتنی بر زغال‌سنگ، یکی از فرآیندهای صنعتی است که بیشترین میزان دی‌اکسید کربن را تولید می‌کند.
کوره‌های بلند برای تولید فولاد به زغال‌سنگ به عنوان سوخت و ماده احیاکننده وابسته هستند و برای رسیدن به دمای بالای 1000 درجه سانتی‌گراد انرژی زیادی مصرف می‌کنند. نتیجه این فرآیند، انتشار حجم عظیمی از دی‌اکسید کربن به جو است.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، برای رسیدن به اهداف اقلیمی تعیین‌شده در توافق‌نامه پاریس، تولید دی‌اکسید کربن در صنعت فولاد باید تا سال 2050 حداقل 50 درصد کاهش یابد و پس از آن نیز کاهش بیشتری پیدا کند. این مسئله اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که بدون کربن‌زدایی صنعت فولاد، دستیابی به اهداف جهانی برای کاهش گرمایش زمین ممکن نخواهد بود.
فولاد سبز: راه‌حل پیشرو برای آینده
فولاد سبز اصطلاحی است که به فرآیند تولید فولاد بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی و با کاهش یا حذف انتشار دی‌اکسید کربن اشاره دارد. یکی از فناوری‌های برجسته در این زمینه، استفاده از هیدروژن سبز به عنوان جایگزین زغال‌سنگ است.
هیدروژن سبز از طریق فرآیند الکترولیز تولید می‌شود، فرآیندی که آب را به هیدروژن و اکسیژن تجزیه می‌کند و اگر این فرآیند با استفاده از انرژی تجدیدپذیر مانند باد یا خورشید انجام شود، می‌تواند کاملاً عاری از کربن باشد. به گفته گروه صنایع سنگین میتسوبیشی (MHI)، هیدروژن سبز می‌تواند نقش مهمی در جایگزینی زغال‌سنگ در کوره‌های فولاد ایفا کند. هنگامی که هیدروژن به جای زغال‌سنگ در فرآیند تولید فولاد استفاده شود، تنها بخار آب تولید می‌شود و دی‌اکسید کربنی منتشر نمی‌شود.
علاوه بر هیدروژن سبز، فناوری‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به تولید فولاد سبز کمک کنند. برای مثال، کوره‌های قوس الکتریکی یکی از روش‌های پیشرفته برای تولید فولاد هستند. این کوره‌ها از برق به جای زغال‌سنگ برای ذوب فولاد استفاده می‌کنند. با این حال، سبز بودن این فناوری وابسته به منبع برق مصرفی است. اگر برق از منابع تجدیدپذیر تأمین شود، فولاد تولیدی به‌طور قابل‌توجهی دوستدار محیط‌زیست خواهد بود.
چالش‌های پیش روی تولید فولاد سبز
اگرچه فولاد سبز می‌تواند نقش کلیدی در کاهش انتشار دی‌اکسید کربن داشته باشد، اما مسیر اجرای آن با چالش‌های زیادی روبرو است:
1. هزینه‌های بالا
تولید هیدروژن سبز در مقیاس بزرگ نیازمند سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر است. برای مثال، شرکت آرسلور میتال، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد اروپا، برآورد کرده است که تنها کربن‌زدایی فعالیت‌های این شرکت در اروپا ممکن است تا 40 میلیارد دلار هزینه داشته باشد.
2. دسترسی محدود به هیدروژن سبز
هیدروژن سبز به مقادیر زیادی برق تجدیدپذیر نیاز دارد و تولید آن در مقیاس جهانی همچنان محدود است. علاوه بر این، حمل و ذخیره‌سازی هیدروژن نیز خود یک چالش تکنولوژیکی و اقتصادی محسوب می‌شود.
3. پیشرفت کند فناوری‌های سبز
در حالی که بسیاری از تولیدکنندگان فولاد به دنبال جایگزینی کوره‌های بلند با کوره‌های قوس الکتریکی هستند، گزارش‌ها نشان می‌دهد که این روند بسیار کند پیش می‌رود. تنها 28 درصد از ظرفیت‌های فولادسازی جدید از این فناوری استفاده می‌کنند، در حالی که این رقم باید به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد تا اهداف اقلیمی محقق شوند.
نقش سیاست‌ها و برنامه‌های جهانی
برای تسریع روند کربن‌زدایی صنعت فولاد، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی نقش مهمی ایفا می‌کنند. اتحادیه اروپا در طرح REPowerEU هدف‌گذاری کرده است که استفاده از هیدروژن تجدیدپذیر را تا سال 2030 به‌شدت افزایش دهد. این طرح بخشی از برنامه بزرگ اتحادیه اروپا برای دستیابی به انتشار خالص صفر تا سال 2050 است.
چین نیز، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، متعهد شده است تا سال 2060 به بی‌طرفی کربنی دست یابد. با توجه به اینکه کارخانه‌های فولاد این کشور مسئول یک‌سوم از انتشار دی‌اکسید کربن هستند، این هدف مستلزم تغییرات عظیمی در صنعت فولاد این کشور است.
علاوه بر این، ائتلاف‌های جهانی مانند ائتلاف اولین محرکان که در مجمع جهانی اقتصاد شکل گرفته، تلاش می‌کنند تا صنایع را به استفاده از مواد و فناوری‌های کربن‌زدایی شده ترغیب کنند. در حال حاضر، 55 شرکت و 9 کشور متعهد شده‌اند که درصد مشخصی از مواد صنعتی مورد نیاز خود را از تولیدکنندگانی خریداری کنند که از فناوری‌های سبز استفاده می‌کنند.
صنعت فولاد، با وجود اهمیت حیاتی آن برای توسعه زیرساخت‌ها و زندگی مدرن، یکی از چالش‌برانگیزترین بخش‌ها برای کربن‌زدایی است. فناوری‌هایی مانند هیدروژن سبز و کوره‌های قوس الکتریکی، اگرچه نویدبخش هستند، اما برای دستیابی به اهداف اقلیمی به سرمایه‌گذاری‌های گسترده و همکاری‌های جهانی نیاز دارند.
دولت‌ها و صنایع باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر و ترویج فناوری‌های سبز، این صنعت را به سمت آینده‌ای پایدار هدایت کنند. اگرچه مسیر سبز کردن صنعت فولاد پرهزینه و پیچیده است، اما این اقدام نه تنها برای مقابله با بحران اقلیمی، بلکه برای تضمین آینده‌ای پایدار برای نسل‌های بعدی ضروری است. تنها با هماهنگی جهانی و تعهد مشترک می‌توان این تحول بزرگ را محقق کرد.
